Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Herkesin anlayabilmesi amacıyla basitleştirilmiş ve sadeleştirilmiştir.
Azatioprin Nedir?
Azatioprin, bağışıklık sistemini baskılayan (immünsupresif) bir ilaçtır ve birçok romatizmal hastalığın tedavisinde kullanılır. Romatoloji uzmanları tarafından reçete edilen bu ilaç, vücut savunma hücrelerinin aktivitesini etkileyerek iltihabı kontrol altına alır.
Ancak, azatioprin kullanımında dikkat edilmesi gereken önemli yan etkiler ve ilaç etkileşimleri bulunmaktadır. Bu nedenle düzenli doktor kontrolü altında kullanılması gerekir.
Azatioprin Hangi Romatizmal Hastalıklarda Kullanılır?
Azatioprin aşağıdaki otoimmün ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılabilir:
- Romatoid Artrit (RA)
- Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
- Vaskülitler
- Behçet Hastalığı
- İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (Crohn, Ülseratif Kolit)
Azatioprin Kullanımında Olası Yan Etkiler
Azatioprin kullanımında en sık görülen yan etkiler şunlardır:
- Mide bulantısı, ishal, mide ağrısı
- Kan sayımında düşüklük (lökosit, trombosit azalması)
- Karaciğer testlerinde bozulmalar
- Bağışıklık sisteminin baskılanması nedeniyle enfeksiyon riskinde artış
- Saç dökülmesi ve cilt döküntüleri (alerjik reaksiyonlar)
- Şiddetli karın ağrısı ile başlayan pankreatit (nadiren ölümcül olabilir)
Azatioprin Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Eğer hasta aşağıdaki belirtileri yaşarsa acilen doktoruna başvurmalıdır:
- Ateş, titreme, boğaz ağrısı
- Halsizlik, solukluk, güçsüzlük
- Kolay morarma ve kanamalar
- Şiddetli karın ağrısı ve ciltte döküntüler
Canlı Aşı Kullanımı
Azatioprin kullanan hastalar canlı aşı yaptırmamalıdır ve yakın zamanda canlı aşı olmuş kişilerle temas etmekten kaçınmalıdır.
Azatioprin Kullanımı ve Genetik Faktörler
- Azatioprin vücutta belirli enzimler tarafından metabolize edilir.
- Yaklaşık 300 kişiden 1’inde, bu ilacı parçalayan enzim eksiktir.
- Bu durumda ilaç, kan hücrelerinde hızlı ve ciddi bir düşüşe neden olabilir.
- Bu yüzden ilaç küçük dozlarla başlanmalı ve 1 hafta sonra kan testi ile takip edilmelidir.
Azatioprin Kullanımında Düzenli Takip Gerekir!
- İlk 1 hafta içinde kan sayımı yapılmalıdır.
- Tedavi süresince 1-2 ay aralıklarla kan testleri ve karaciğer fonksiyon testleri takip edilmelidir.
- Uzun süre kullanımda lenfoma (lenf kanseri) riski artabilir.
Azatioprin ve Diğer İlaçlarla Etkileşimleri
Azatioprin bazı ilaçlarla ciddi etkileşim gösterebilir, bu yüzden hasta kullandığı tüm ilaçları doktoruna bildirmelidir.
Özellikle dikkat edilmesi gereken ilaçlar:
- Kumadin (kan sulandırıcı): Azatioprin, kumadinin etkisini değiştirebilir. INR testi ile kan sulandırma derecesi kontrol edilmelidir.
- Allopurinol (Gut ilacı): Azatioprinin vücutta parçalanmasını engelleyebilir, ciddi yan etkilere yol açabilir.
- Metotreksat, Siklofosfamid (Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar): Azatioprin ile birlikte kullanılmamalıdır.
- Siklosporin A: Bazı romatizmal hastalıklarda Azatioprin ile birlikte kullanılabilir, ancak doktor kontrolü şarttır.
Azatioprin ve Gebelik – Doğurganlık Üzerindeki Etkileri
- Kadın ve erkeklerde doğurganlığı etkileyebilir.
- Gebelik planlayan hastalar, mümkünse ilacı 3 ay öncesinden kesmelidir.
- Hayati durumlarda gebelik boyunca kullanılabilir ancak mutlaka doktor gözetiminde olmalıdır.
- Anne sütüne geçtiği için emziren anneler azatioprin kullanmamalıdır.
Azatioprin Hangi Formda Bulunur?
Azatioprin, “İmuran” adıyla 50 mg tabletler halinde satılmaktadır.
Önerilen doz: Kilo başına 2-3 mg olarak hesaplanır.mg tabletleri vardır ve önerilen doz kilo başına 2-3 mg şeklindedir
“Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”