Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Herkesin anlayabilmesi amacıyla basitleştirilmiş ve sadeleştirilmiştir.
Biyolojik Ajanlar Nedir?
Biyolojik ajanlar, bağışıklık sistemini hedef alarak çalışan ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan güçlü ilaçlardır.
Bu ilaçlar, özellikle romatoid artrit, çocukluk çağı romatoid artriti, ankilozan spondilit ve psöriatik artrit gibi hastalıklarda etkili olmaktadır. Ancak, diğer romatizmal hastalıklarda kullanılabilmesi için Sağlık Bakanlığı’ndan özel onay gerekmektedir.
Biyolojik Ajanlar Hangi Durumlarda Kullanılır?
- Metotreksat gibi klasik romatizma ilaçlarına yanıt alınamadığında
- Hastalığın klinik ve laboratuvar bulgularına göre şiddetli seyretmesi durumunda
- Eklem hasarını önlemek ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla
Ancak, biyolojik ajanlar ciddi yan etkilere yol açabileceğinden, uzman doktor kontrolünde ve göğüs hastalıkları uzmanının denetiminde kullanılmalıdır.
Biyolojik Ajanların Kullanıldığı Romatizmal Hastalıklar
- Romatoid Artrit (RA)
- Ankilozan Spondilit (AS)
- Psöriatik Artrit (PsA)
- Çocukluk Çağı Romatoid Artriti (JIA)
Biyolojik Ajanların Yan Etkileri Nelerdir?
Biyolojik ajanlar bağışıklık sistemini baskıladığı için ciddi yan etkilere neden olabilir:
1. Enfeksiyon Riski Artışı
- Tüberküloz (Verem) gibi gizli enfeksiyonları aktif hale getirebilir.
- Bağışıklık sistemini baskıladığı için bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonlarına yatkınlık oluşturabilir.
- Tedavi öncesinde tüberküloz testi (TDT veya Quantiferon TB) yapılmalıdır.
2. Enjeksiyon Bölgesinde Reaksiyonlar
- Kızarıklık, döküntü, ağrı ve iltihaplanma görülebilir.
- Bu ilaçlar oda sıcaklığında tutulursa alerjik reaksiyon yapma ihtimalleri artar.
- Soğuk zincir ile saklanmaları gerekmektedir.
3. Kanser Riski
- TNF (Tümör Nekroz Faktörü) baskılandığı için bazı bireylerde kanser gelişme riski olabilir.
- Özellikle sigara kullanan bireylerde dikkatli olunmalıdır.
4. Kalp Yetmezliği Riski
- Kalp yetmezliği olan hastalarda biyolojik ajanlar önerilmez.
5. Gebelikte Kullanımı Önerilmez
- Hamilelerde biyolojik ajanların güvenliği tam olarak kanıtlanmadığı için kullanımı önerilmez.
Biyolojik Ajanların Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tüberküloz testi yapılmadan başlanmamalıdır.
- Soğuk zincirde saklanmalıdır.
- Bağışıklık sistemini baskıladığı için düzenli doktor kontrolü gereklidir.
- Enfeksiyon belirtileri (ateş, titreme, halsizlik) olduğunda hemen doktora başvurulmalıdır.
“Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”