Erişkin Still Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Herkesin anlayabilmesi amacıyla basitleştirilmiş ve sadeleştirilmiştir.

Erişkin Still Hastalığı Nedir?

Erişkin Still Hastalığı, çocukluk çağında görülen sistemik başlangıçlı artritin, erişkinlerde (16 yaş ve üzeri) ortaya çıkan şeklidir.
Nadir görülen bir romatizmal hastalıktır ve kadın ve erkeklerde eşit oranda rastlanır. En sık görüldüğü yaş grubu 30 yaş civarıdır.

Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı enfeksiyon ajanlarının tetikleyici olabileceği düşünülmektedir. Ancak bu konuda kesin bir kanıt bulunmamaktadır.

Erişkin Still Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın en belirgin üç ana bulgusu şunlardır:

1. Yüksek ateş
2. Deri döküntüsü
3. Eklem iltihabı (Artrit)

1. Yüksek Ateş (Quotidian Ateş)

• Hastaların %95’inde görülür.
• Günlük ateş farkı 4-5 dereceyi bulabilir.
• Özellikle akşam ve gece saatlerinde yükselir.
• Ateş düştüğünde kendiliğinden normale döner.

2. Deri Döküntüsü

• Ateşin yükseldiği saatlerde belirginleşir.
• Genellikle gövde, kol ve bacakların üst kısımlarında görülür.
• Alerjik döküntülere benzer bir görünüme sahiptir.

3. Eklem Tutulumu (Artrit ve Eklem Ağrıları)

• Hastaların %95’inde eklem iltihabı (artrit) görülür.
• En sık el bileği ekleminde başlar ve zamanla simetrik hale gelir.
• Omuz ve kalça eklem tutulumu kötü prognoz göstergesidir.
• Artrit sık sık nüks eder.

Diğer Belirtiler

• Yaygın kas ağrısı
• Lenf bezlerinde şişme (çocukluk çağındaki kadar sık değildir)
• Şiddetli boğaz ağrısı (Muayenede belirgin bir bulgu olmasa da çok ağrılı olabilir.)
• Karın ağrısı, göğüs ağrısı ve nefes darlığı

Erişkin Still Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?

Hastalığın kesin tanısını koyduracak spesifik bir test yoktur. Ancak, bazı kan testleri teşhiste yardımcı olabilir:

• Sedimentasyon (ESR) ve CRP yüksekliği (İltihabi aktivitenin göstergesidir.)
• Lökosit (Beyaz kan hücreleri) artışı
• Kronik hastalık anemisi (Kansızlık görülmesine rağmen ferritin seviyeleri çok yüksektir.)
• Ferritin yüksekliği (Bu hastalığın önemli bir özelliğidir ve takip edilmelidir.)
• Karaciğer enzimlerinde (AST, ALT) geçici yükselmeler olabilir.
• ANA ve RF genellikle negatiftir, ancak bazen pozitif olabilir ve tanıyı karmaşık hale getirebilir.

Erişkin Still Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavide temel amaç hastalığın belirtilerini kontrol altına almak ve eklem hasarını önlemektir.

1. Kortizon (Steroid) Tedavisi

• İlk tercih edilen ilaçtır.
• Başlangıçta yüksek doz verilir, zamanla klinik duruma göre azaltılır.
• Hızlı doz azaltımı veya tedavinin erken kesilmesi hastalığın tekrar alevlenmesine yol açabilir.

2. Aspirin ve Non-Steroidal Anti-inflamatuar İlaçlar (NSAİİ)

• Kortizon tedavisine ek olarak kullanılır.
• Ağrı ve iltihabı kontrol etmeye yardımcı olur.

3. Bağışıklık Baskılayıcı (İmmünsupresif) İlaçlar

• İnatçı eklem iltihabında kullanılır.
• Metotreksat, biyolojik ajanlar ve diğer immünsupresif ilaçlar tercih edilebilir.

4. Kronikleşen Hastalarda Tedavi Yaklaşımı

• 12 aydan uzun süren tekrarlar, hastalığın kronik hale geldiğini gösterir.
• Büyük eklem tutulumu, deri döküntülerinin belirgin olması ve çok sayıda eklemin tutulması hastalığın kötü gidiş göstergesidir.

Erişkin Still Hastalığını Alevlendiren Faktörler

• Sigara ve alkol kullanımı
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Aşılar ve kan transfüzyonları
• Bademcik ameliyatı sonrası gelişebilecek enfeksiyonlar
• Stres ve aşırı yorgunluk

Erişkin Still Hastalığında Yaşam Tarzı ve Öneriler

• Düzenli doktor kontrolü şarttır. Hastalık sık nüks edebilir ve ilaç dozları buna göre ayarlanmalıdır.
• Dengeli ve sağlıklı beslenme önemlidir. Bağışıklık sistemini destekleyen besinler tüketilmelidir.
• Egzersiz yapmak eklem hareketliliğini korur. Ancak aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Sigara ve alkol hastalığı alevlendirebilir, uzak durulmalıdır.
• Stresten kaçınılmalıdır. Çünkü stres, hastalığın şiddetini artırabilir.