İltihaplı Romatizma Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Anlaşılır olabilmesi için sadeleştirilmiştir. 

İltihaplı Romatizma Nedir?

İltihaplı romatizma, bağışıklık sisteminin eklemleri ve bazen iç organları etkileyerek kronik iltihaplanmalara neden olduğu bir grup hastalığı kapsar.

• Tek bir hastalık değildir; birçok farklı romatizmal hastalık bu kategoriye girer.
• Genetik yatkınlık ve çevresel faktörler hastalığın gelişiminde önemli rol oynar.
• Bazı iltihaplı romatizmalar enfeksiyonlarla tetiklenebilir.

Bazı iltihaplı romatizmalar, mikrobik ajanlarla (bakteri, virüs, parazit) tetiklenebilir. Bunların bir kısmı tedaviyle iyileşirken, bazıları kronik hale gelir ve sürekli ilaç kullanımını gerektirir.

İltihaplı Romatizmal Hastalıklar Nelerdir?

En sık görülen iltihaplı romatizmal hastalıklar şunlardır:

• Romatoid Artrit (RA): Eklemleri etkileyen otoimmün hastalık.
• Ankilozan Spondilit (AS): Omurgayı ve sakroiliak eklemleri tutan iltihaplı hastalık.
• Psöriatik Artrit (PsA): Sedef hastalığına eşlik eden eklem romatizması.
• Lupus (SLE): Bağışıklık sisteminin birçok organı etkilediği sistemik hastalık.
• Behçet Hastalığı: Damarları ve eklemleri etkileyen iltihaplı romatizma.
• Gut Hastalığı: Ürik asit kristallerinin eklemlerde birikmesi sonucu oluşan romatizma.
• Vaskülitler: Damar iltihabına bağlı romatizmal hastalıklar.

Bazı romatizmal hastalıklarda iltihap belirgin değildir (örneğin fibromiyalji, osteoartroz, kemik erimesi), ancak yine de romatizma kapsamında değerlendirilir.

İltihaplı Romatizma Belirtileri Nelerdir?

İltihaplı romatizmalar, vücudun farklı bölgelerinde ağrı, sertlik ve iltihaplanmaya neden olabilir.

1. Eklem Ağrısı ve Şişlik

• Sabahları belirgin olan eklem tutukluğu ve ağrı en sık görülen belirtidir.
• Eklemlerde kızarıklık, sıcaklık artışı ve şişlik olabilir.
• Ağrı hareket ettikçe azalır, ancak uzun süren iltihap eklem hasarına yol açabilir.

2. Kas ve Bağ Dokusu Ağrıları

• Romatizmal hastalıklar kasları ve bağ dokularını etkileyerek yaygın ağrıya yol açabilir.
• Bazı hastalarda kaslarda güçsüzlük de görülebilir.

3. Organ Tutulumları

• İltihaplı romatizma sadece eklemleri değil, iç organları da etkileyebilir.
• Akciğerler, böbrekler, kalp ve gözler hastalıktan etkilenebilir.

4. Genel Belirtiler

• Yorgunluk ve halsizlik
• Ateş ve gece terlemeleri
• İştahsızlık ve kilo kaybı
• Cilt döküntüleri ve göz kuruluğu (Lupus, Sjögren sendromu gibi hastalıklarda)

İlhitaplı Kas Romatizmaları

İltihaplı Bağırsak Hastalıkları Ne Gibi Romatizmal Sorunlara Yol Açar?

İltihaplı Romatizma Tanısı Nasıl Konur?

Romatizma tanısı koymak, sadece test sonuçlarına bakarak değil, hastanın şikayetleri ve detaylı muayene ile mümkündür.

1. Hasta Hikayesi ve Fizik Muayene

• Hastanın semptomları detaylı olarak sorgulanır.
• Eklem, kas ve diğer sistemlerin muayenesi yapılır.
• Tansiyon, nabız, cilt, saç ve tırnaklar bile kontrol edilir.

2. Kan Testleri

Romatizmal hastalıklara özgü testler yapılır:

• CRP ve ESR: İltihap belirteçleri.
• Romatoid Faktör (RF): Romatoid artrit tanısında önemli bir test.
• Anti-CCP: Romatoid artrit için özel bir belirteç.
• ANA: Lupus gibi hastalıklarda pozitif olabilir.
• HLA-B27: Ankilozan spondilit ve bazı diğer romatizmal hastalıklarda pozitif olabilir.

3. Görüntüleme Yöntemleri

• Röntgen: Eklemlerdeki hasarı gösterir.
• MR ve Ultrason: İltihap seviyesini ve eklem içindeki sıvıyı değerlendirir.
• BT ve EMG: Sinir sıkışmaları veya kas tutulumlarını değerlendirmek için kullanılabilir.

İltihaplı Romatizma Nasıl Tedavi Edilir?

Romatizmal hastalıkların tedavisi hastalığın tipine, şiddetine ve organ tutulumuna bağlı olarak değişir.

1. İlaç Tedavisi

• Ağrı Kesici ve Anti-inflamatuar İlaçlar (NSAİİ):
  • Ağrı ve iltihabı kontrol altına alır.
  • Uzun süreli kullanımlarda mide koruyucu ilaçlarla birlikte alınmalıdır.
• Kortizon (Steroidler):
  • İltihabı hızla baskılar.
  • Başlangıçta yüksek dozla başlanır, zamanla azaltılır.
  • Uzun süreli kullanımda dikkatli olunmalıdır.
• Bağışıklık Baskılayıcı (İmmünsupresif) İlaçlar:
  • Romatoid artrit, lupus gibi hastalıklarda kullanılır.
  • Metotreksat, azatioprin, siklofosfamid gibi ilaçlar yaygın olarak tercih edilir.
• Biyolojik Ajanlar:
  • Standart tedavilere yanıt vermeyen hastalar için geliştirilmiştir.
  • Anti-TNF ilaçlar (adalimumab, infliksimab vb.) güçlü etkiye sahiptir.
  • Bağışıklık sistemini baskıladığı için enfeksiyon riski artırabilir.

2. Fizik Tedavi ve Egzersiz

• Eklemlerin hareket kabiliyetini korumak için egzersiz şarttır.
• Germe ve kuvvetlendirme egzersizleri kasları destekler.
• Kaplıcalar iltihaplı romatizma aktifken önerilmez.

3. Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• İltihap karşıtı besinler tüketilmelidir (zeytinyağı, ceviz, somon, yeşil yapraklı sebzeler).
• İşlenmiş gıdalar, fazla tuz ve şeker tüketimi sınırlandırılmalıdır.
• Düzenli egzersiz yapılmalıdır.
• Sigara ve alkol tüketimi bırakılmalıdır.

4. Cerrahi Müdahale

• Eğer eklemlerde ciddi şekil bozukluğu gelişirse, cerrahi girişimler gerekebilir.
• Diz protezi, kalça protezi gibi ameliyatlar düşünülebilir.

İltihaplı Romatizma ile Yaşam

• Düzenli doktor kontrollerine gidilmelidir.
• İlaç tedavisi aksatılmamalıdır.
• Dengeli beslenme ve egzersizle yaşam kalitesi artırılabilir.
• Erken teşhis ve doğru tedavi ile sakatlık önlenebilir.